پدیدارشناسی دیوار در باغ ایرانی

هنر باغسازی ایرانی، محصولی از فرهنگ و تمدن ایرانیان است که عناصر و اصول آن به اندازۀ کافی شناخته نشده است. غیر از خیابان اصلی یا جوی آب روان، باغ ایرانی از عناصری تشکیل می شود که باید هویت و نقش آن ها در ایجاد مفهوم باغ بازشناسی شود. دیوار محوطه، که در همۀ نمونه های اصیل باغ ایرانی تکرار می شود، از آن دست عناصری است که میان ساده اندیشی عملکردی با پیچیدگی فرهنگی نمادین سرگردان است. مطالعۀ دیوار به مثابه یک «پدیدار» تا حدی از اسرار ماهیت و نقش آن در تولید سبک باغ ایرانی رمزگشایی می کند. دیوار، عنصری چند مفهومی است که به کارگیری آن برای محصور کردن باغ، فارغ از فواید کارکردی آن، نقش ارزنده ای در ایجاد معنا و هویت ایرانی باغ دارد؛ چه، باغ ایرانی عرصه ای برای تأمل در طبیعت و نظر بر آیات هستی است. این عرصه با توجه به خصوصیات ذهن مخاطب و ظرفیت های منظر (و فضا) نیاز به رعایت آداب خاصی دارد که دیوار از زمرۀ مهم ترین آن هاست.